କୈଶୋର ଏବଂ ଇଣ୍ଟରନେଟ

ନିରୁପମା ଭଟ୍ଟମିଶ୍ର

ଜୀବନ ଅନେକ ସୋପାନ ଦେଇ ଗତି କରେ ,ଯେମିତି କି ଶିଶୁ ,କିଶୋର ,ଯୁବକ ,ପ୍ରୌଢ ,ଏବଂ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ । ଶିଶୁ ଟିଏ କୋମଳ ଏବଂ ଚପଳ ସ୍ୱଭାବର ହୋଇଥାଏ, ଶିଶୁଟିଏ ବଡ ହୋଇ କିଶୋର ଅବସ୍ତାରେ ପହଞ୍ଚେ ,ଜୀବନରେ ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ ସମୟ ହେଉଛି କିଶୋର ଅଵସ୍ଥା ବା ଟିନଏଜ(13 ଠାରୁ 19),କାରଣ ଏହି ସମୟ ରେ ତା ଭିତରେ ଅନେକ ଶାରୀରିକ ଏବଂ ମାନସିକ ପରିବର୍ତନ ଘଟିଥାଏ ,ଏହି ବୟସ ରେ ତା ମନରେ ଅନେକ କୌତୁହଳ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ,ସବୁକଥା ଜାଣିବାର ଆଗ୍ରହ ବଢିଯାଏ ,ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଆସେ ମନରେ ,ସେ ସବୁ ପ୍ରଶ୍ନ ର ଉତ୍ତର ପାଇବାପାଇଁ ସେ ବ୍ୟାକୁଳ ହୋଇଉଠେ କିନ୍ତୁ ଏହି ଆଧୁନିକ ଯୁଗ ଏକ ଡିଜିଟାଲ୍ ବିପ୍ଲବର ଯୁଗ ,ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ହେଉଛି ଏହି ବିପ୍ଲବର ମୁଖ୍ୟ ଆଧାର । ଟିନେଜର୍ସ ବା କିଶୋରବୟସ୍କ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଆଜି ବେଶି ପରିମାଣରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ବ୍ୟବହାର ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷା, ମନୋରଞ୍ଜନ, ଓ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ଅଭିମୁଖ୍ୟ ରେ ହେଉଛି । କିନ୍ତୁ ଏହା ସହିତ କିଛି ନେଗେଟିଭ୍ ପ୍ରଭାବ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଉଛି। ତେଣୁ ଟିନେଜର୍ସ ଓ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସଂପର୍କ ଉପରେ ଗଭୀର ଚର୍ଚ୍ଚା ଆବଶ୍ୟକ ।ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଦ୍ୱାରା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଶିକ୍ଷାମୂଳକ ସାଧନ ପାଇପାରୁଛନ୍ତି। ଗୁଗୁଲ୍, ୟୁଟ୍ୟୁବ୍, ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ୱେବସାଇଟ୍ ଯେଉଁଥିରେ ସେମାନେ ଅନେକ ନୂଆ ଜ୍ଞାନ ଓ ତଥ୍ୟ ଅଧିଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ତାଙ୍କର ଏକାଡ଼େମିକ୍ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୋଗୀ । ଏହା ସହିତ ଟିନେଜର୍ସ ଅନେକ ନୂଆ କ୍ଲିପ୍, ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ, ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶିକ୍ଷାନୁକୂଳ ଭିଡିଓ ଦେଖି ତାଙ୍କ ଜ୍ଞାନ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରୁଛନ୍ତି ।

କିନ୍ତୁ, ଏହାର ଅତିରିକ୍ତ ବ୍ୟବହାର ଟିନେଜର୍ସ ଉପରେ ଖରାପ୍ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ । dopamin ଏକ ରସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଯାହା ମନ ରେ ଖୁସି ଅନୁଭବ କରାଇଥାଏ , ସେଠାରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବିଶେଷ କରି ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆ ଏବଂ ଗେମିଂ ଟିନେଜର୍ସଙ୍କର ଡୋପାମିନ୍ ସ୍ତର ବଢାଇଦିଏ । ଏହି ଅତ୍ୟଧିକ dopamin କ୍ଷରଣ ହେଲେ ତାହା ମନରେ ବିପରୀତ ପ୍ରଭାବ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ,ଯାହାଦ୍ୱାରା ମନରେ ରେ ଆସକ୍ତି, ଚିଡ଼ାଚିଡ଼ି, ଓ ଅବସାଦ ଜନ୍ମ ନିଏ ଟିନେଜର୍ସ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଫୋନ୍ ଓ ଲ୍ୟାପ୍ଟପ୍‌ ସାମ୍ନାରେ ବସି ରହୁଛନ୍ତି। ଏହା ତାଙ୍କର ଦୃଷ୍ଟି, ଶରୀରୀକ ଶକ୍ତି, ଓ ମନ ଉପରେ ଖରାପ୍ ପ୍ରଭାବ ପକାଉଛି। ଅଧିକାଂଶ ଟିନେଜର୍ସ ଅଧ୍ୟୟନ ରୁ ଧ୍ୟାନ ହଟାଇ , ଇନ୍‌ଷ୍ଟାଗ୍ରାମ୍, ଓ ଯୁଟ୍ୟୁବ୍ ରେ ଘଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟା ସମୟ ବ୍ୟତୀତ କରୁଛନ୍ତି।ଅନ୍ୟ ଦିଗଟି ହେଉଛି ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଦ୍ୱାରା ଟିନେଜର୍ସ ଅନେକ ଭଲ ଶିଳ୍ପ ଓ ଦକ୍ଷତା ଶିଖୁଛନ୍ତି । ଡିଜାଇନିଂ, କୋଡିଂ, ଭିଡିଓ ଏଡିଟିଂ, ଓ ଫୋଟୋଗ୍ରାଫି ଭଳି ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏବେ ଏହି ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି ।ଆଉ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଅଂଶ ହେଉଛି ସାମାଜିକ ଅନ୍ତର୍ଗତ ପ୍ରଭାବ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଟିନେଜର୍ସଙ୍କୁ ଦେଖାଏ ଏମିତି ଜୀବନ ଯାହା ଆସଲରେ ସତ ନୁହେଁ । ଏହା ତାଙ୍କୁ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟି, ଅତ୍ମହତ୍ୟା , ଓ ଡିପ୍ରେସନ୍ ଭଳି ଦିଗକୁ ଆଣିପାରେ।ଏହିପରି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ, ଅଭିଭାବକ ଓ ଶିକ୍ଷକମାନେ ଟିନେଜର୍ସଙ୍କ ସହିତ ଖୋଲା ଆଲୋଚନା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏଥିପାଇଁ ଏକ ସଠିକ୍ ଦିଗନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଜାରୀ ହେବା ଜରୁରି। ଡିଜିଟାଲ୍ ଡିଟକ୍ସ, ରିଅଲ୍-ଲାଇଫ୍ ଏକ୍ଟିଭିଟି, ଓ ସଂଯମତା ମାଧ୍ୟମରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟବହାରକୁ ସଠିକ୍ ରୂପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେ ରଖିବା ଉଚିତ ।ସାରକଥା ହେଉଛି, ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଉପକରଣ, ଯଦି ଏହାର ବ୍ୟବହାର ଠିକ୍ ଭାବରେ କରାଯାଏ, ତେବେ ଏହା ଟିନେଜର୍ସ ପାଇଁ ଆଶୀର୍ବାଦ ହୋଇପାରିବ । କିନ୍ତୁ ଅସଂଯମ ଓ ଅନୁପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବହାର ସେମାନଙ୍କୁ ଅନେକ ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ ଟିନେଜର୍ସଙ୍କ ଜୀବନରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଏକ ଅବିଭାଜ୍ୟ ଅଂଶ ହୋଇଯାଇଛି। ଏହା ଦ୍ୱାରା ଟିନେଜର୍ସ ନୂତନ ଜ୍ଞାନ ଅଧିଗ୍ରହଣ କରିପାରୁଛନ୍ତି, ଓ ଦୂରସ୍ଥ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନଲାଇନ୍ କ୍ଲାସ୍ ଦ୍ୱାରା ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିପାରୁଛନ୍ତି।କିନ୍ତୁ ଏହି ଆଗକୁ ବଢ଼ୁଥିବା ଟେକ୍ନୋଲୋଜିରେ ଅନେକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ୍ ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ଟିନେଜର୍ସ ବେଳେବେଳେ ଅନୁଚିତ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଦେଖି ମନୋଭାବରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିପାରନ୍ତି। ସେମାନେ ସାମାଜିକ ମାଧ୍ୟମରେ ଅତିକ୍ରମ କରି ସ୍କ୍ରିନ୍ ଟାଇମ୍ ବଢ଼ାଇ ଦେଉଛନ୍ତି, ଯାହା ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଏ।ତାଙ୍କର ଉପରେ ଡୋପାମିନ୍ ଇଫେକ୍ଟ ହୁଏ, ଯାହା ସେମାନେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଓ ରିୱାର୍ଡ ଭିତ୍ତିକ ଆଚରଣରେ ପରିବର୍ତନ ଆଣେ । ଟିନେଜ୍ ମସ୍ତିଷ୍କ ଅଧିକ ସଂବେଦନଶୀଳ ଥାଏ, ଯାହାଫଳରେ ସେମାନେ ଏହି ଡିଜିଟାଲ୍ ରିୱାର୍ଡ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅଧିକ ଆଶ୍ରୟ ନିଅନ୍ତି ।

ଏହି ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ଫଳରେ ଟିନେଜର୍ସ ଜଣେ ସାମାଜିକ ଜୀବନ ଠାରୁ ଦୂରେଇଯାନ୍ତି । ଅଭିଭାବକମାନେ ଯଦି ନିୟମିତ ନିରୀକ୍ଷଣ ଓ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ଦିଅନ୍ତି, ତେବେ ଏହି ସମସ୍ୟା ରେ କିଛି ପରିବର୍ତନ ଆସିପାରେ ।ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟବହାର ନିମନ୍ତେ ଏକ ଗାଇଡଲାଇନ୍ ବନାଇ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ, ଯେଉଁଠି ସଠିକ୍ ସମୟ, ବିଷୟବସ୍ତୁ, ଓ ଉପଯୋଗ ଦିଆଯିବ। ଅନେକ ଡିଜିଟାଲ୍ ଉପକରଣ ରହିଛି, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ପିତାମାତା ତାଙ୍କ ସନ୍ତାନଙ୍କର ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟବହାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରନ୍ତି।ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ ଡିଜିଟାଲ୍ ସାକ୍ଷରତା କ୍ଲାସ୍ ଆରମ୍ଭ କରିପାରନ୍ତି। ଏହା ଟିନେଜର୍ସଙ୍କୁ ଉଚିତ ଏବଂ ଅନୁଚିତ ବ୍ୟବହାର ବିଷୟରେ ଅବଗତ କରାଏ। ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଜ ଯଦି ଏହି ଦିଗରେ ସଚେତନ ହୁଏ, ତେବେ ଟିନେଜର୍ସ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଉପରେ ନିର୍ଭର ହେବା ବଜାଏ ଏକ ସଠିକ୍ ସନ୍ତୁଳନ।ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଟିନେଜର୍ସଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଦୁଇମୁହିଁ ତଳୱାର ଭଳି। ଏହି ତଳୱାରକୁ କିପରି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ତାହାରେ ତାଙ୍କର ଭବିଷ୍ୟତ୍ ନିର୍ଭର କରେ। ଟିନେଜ୍ ଅବସ୍ଥା ହେଉଛି ଗଠନର ଅବସ୍ଥା, ଯେଉଁଠାରେ ଦିଗନିର୍ଦ୍ଦେଶନ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ। ତେଣୁ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ପ୍ରତି ସଚେତନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଅବଶ୍ୟକ।ଏହି ଡିଜିଟାଲ୍ ଯୁଗରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଛାଡ଼ି ଶିକ୍ଷା ଓ ତଥ୍ୟ ଅଧିଗମ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ଅତିବ୍ୟବହାର ଅନେକ ନେଗେଟିଭ୍ ଫଳାଫଳ ଆଣିପାରେ। ଟିନେଜର୍ସ ସମୟକୁ ଅନ୍ୟଦିଗରେ ବ୍ୟୟ କରି ନିଜ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ଅଭ୍ୟାସ, ଓ ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ହାରାଇ ପାରନ୍ତି। ସେମାନେ ସାମାଜିକ ମାଧ୍ୟମରେ ତୁଳନା, ଅପେକ୍ଷା, ଓ ମନସିକ ଚାପ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି, ଯାହା ଡିପ୍ରେସନ୍ ଓ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗତି କରିପାରେ।

ତେଣୁ ଟିନେଜର୍ସଙ୍କୁ ଏହି ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେବା ଓ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ବନାଇବା ଦରକାର। ସେମାନେ ଯଦି ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ କୁ ଶିକ୍ଷା, ଅନ୍ୱେଷଣ, ଓ ନୂତନ କୌଶଳ ଅଧିଗମ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ତେବେ ଏହି ଡିଜିଟାଲ୍ ଯୁଗରେ ସେମାନେ ସଫଳତାର ଶିଖରକୁ ପହଁଚିପାରିବେ।ଅନେକ ଟିନେଜର୍ସ ଏବେ ଏନିମେସନ୍, ଏପ୍ ବିକାଶ, ୟୁଟ୍ୟୁବ୍ ଚ୍ୟାନେଲ୍ ଓ ଅନ୍ଲାଇନ୍ ବ୍ଲଗିଂ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜ କ୍ଷମତାକୁ ବିକାଶ କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ଏକ ସକାରାତ୍ମକ ପ୍ରୟାସ। ଏହି ସବୁକିଛି ତାଲମେଳ ଓ ସଠିକ୍ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ଭବ।ସାରାଂଶରେ, ଟିନେଜର୍ସ ଓ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଦୁହେଁ ଏକାଅପରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା ଦୁଇଟି ଶକ୍ତି। ଏହାର ଉଚିତ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ୱାରା ଜୀବନକୁ ଉନ୍ନତିର ପଥରେ ନେଇଯିବା ସମ୍ଭବ, କିନ୍ତୁ ଅସଚେତନ ଓ ଅତିକ୍ରମିତ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ୱାରା ଏହା ବିନାଶର କାରଣ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ। ତେଣୁ ଆମକୁ ଆବଶ୍ୟକ ଏହି ଶକ୍ତିକୁ ସଠିକ୍ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରିବାରେ ଜଣେ ଦାୟିତ୍ୱଶୀଳ ଉପଭୋକ୍ତା ଭାବେ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବା ।ଟିନେଜର୍ସ ଯଦି ସ୍ୱୟଂନିୟନ୍ତ୍ରଣ, ଡିଜିଟାଲ୍ ଜ୍ଞାନ, ଓ ଭଲ ଅଭ୍ୟାସକୁ ଆପଣେଇ ନିଅନ୍ତି , ତେବେ ଏହି ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ ଉପକରଣ ହେବା ସମ୍ଭବ।ଆମେ ଅଭିଭାବକ, ଶିକ୍ଷକ, ଓ ଟିନେଜର୍ସ ମିଶି ଏକ ଡିଜିଟାଲ୍ ଜ୍ଞାନସମୃଦ୍ଧ ଓ ସୁସଂସ୍କୃତ ପିଢ଼ି ତିଆରି କରିପାରିବା, ଯାହା ଏହି ବୃହତ୍ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଦୁନିଆରେ ନିଜ ଦିଗ ଚିହ୍ନଟ କରି ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଭବିଷ୍ୟତ ଗଢ଼ିପାରିବ ।ଏହି ପ୍ରଯୁକ୍ତିମୟ ଯୁଗରେ ଟିନେଜର୍ସ ନିଜର ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ସଫଳତାରେ ପରିବର୍ତିତ କରିବା ପାଇଁ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ କୁ ଏକ ଉପକରଣ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ। ସେମାନେ ଅନଲାଇନ୍ ଟ୍ୟୁଟୋରିଅଲ୍, ଇ-ଲର୍ନିଂ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ, କୋଡିଂ ଅଭ୍ୟାସ, ଓ ଡିଜିଟାଲ୍ ଇନ୍ଟର୍ନସିପ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି କରିପାରିବେ । ଏହି ଅଭିଯାନ କେବଳ ଏକା ଟିନେଜର୍ସ ନୁହେଁ, ସମଗ୍ର ସମାଜ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ଭୂମିକା ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଟିନେଜର୍ସ ଯଦି ଡିଜିଟାଲ୍ ବିଶ୍ୱକୁ ସଜାଗ ଓ ଦାୟିତ୍ୱଶୀଳ ଭାବେ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି, ତେବେ ଏହି ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ନେହୀ ଓ ଗୁରୁ ହୋଇପାରିବ। ଏହିଠାରୁ ଟିନେଜର୍ସ ଶିଖିବେ ସଠିକ୍ ବ୍ୟବହାର, ଅନୁଶାସନ, ଓ ଜଣେ ନାଗରିକ ଭାବେ ନିଜ କର୍ତ୍ତବ୍ୟରେ ଅଟୁଟ ରହିବା। ତେଣୁ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ କୁ ନିଜ ମାନସିକ ଓ ଶାରୀରିକ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଏକ ସୁଯୋଗ ଭାବେ ଭାବିବା ଉଚିତ । ସେହିପରି ଅନୁଶାସିତ ବ୍ୟବହାର ଦ୍ୱାରା ଟିନେଜର୍ସ ଏକ ସଜାଗ, ସୁସଂସ୍କୃତ, ଓ ସଫଳ ପିଢ଼ି ଭାବେ ଗଢ଼ି ଉଠିପାରିବେ ।

ନିରୁପମା ଭଟ୍ଟମିଶ୍ର

ଭୁବନେଶ୍ୱର